حسابداری حقوق و دستمزد چیست ؟ 

 حسابداری حقوق و دستمزد به معنی محاسبه پرداخت هزینه ای است که در قبال فعالیت پرسنل هر شرکت به آن ها پرداخت می شود.

کارفرمایان برای جبران وقت و زحمات افراد خود مبلغی را به عنوان دستمزد و حقوق به آن ها پرداخت می کنند.

این تعریف در بسیاری از کشورهای دنیا استفاده می شود.

معنی و مفهوم واژگان دستمزد و حقوق برای کسی نا آشنا و یا پیچیده نیست.

افرادی که در واحد حسابداری فعالیت می کنند و یا مسئولیت امور مالی و حسابداری را در هر شرکت و کسب و کاری بر عهده دارند ، وظیفه دارند کارکرد کارمندان و کارگران را به صورت دقیق محاسبه کرده و آن را در فرمت یک فیش رسمی که فیش حقوقی نامیده می شود به پرسنل ارائه دهند.

از آن جایی که حقوق پرسنل نیز در محاسبات مالیاتی نقش دارند ، اطلاعاتی که درباره ی  حسابداری حقوق و دستمزد پرداختی کارمندان وجود دارد باید به صورت ماهانه در دفاتر حسابداری شرکت ثبت شوند.

          حسابداری حقوق و دستمزد شامل ثبت و بایگانی داده‌های حقوق و دستمزد کارکنان است. حقوق و دستمزد یکی از هزینه‌های اصلی اکثر مشاغل است و تقریبا همیشه قابل کسر است، به این معنی که هزینه را‌ می‌توان از درآمد ناخالص کسر کرد و درآمد مشمول مالیات شرکت را کاهش داد. حقوق و دستمزد‌ می‌تواند از یک دوره پرداخت به دوره دیگر به دلیل اضافه کاری و سایر متغیرها متفاوت باشد.

حسابداری حقوق و دستمزد شامل چه مواردی‌ می‌شود؟

• • • دستمزد ناخالص، حقوق، پاداش و پورسانت، سود سالانه
    • کسر مالیات
    • کسر حقوق، حق بیمه و طرح‌‌های پس انداز
    • مزایای غیرنقدی کارفرما
    • حق اولاد، مسکن، خوار و بار و بن کارگری
    • ایاب و ذهاب

حقوق و دستمزد به سه صورت زیر به کارگران پرداخت می‌شود  :

• • • براساس زمان: در این حالت پرداخت حقوق و دستمزد کارگران براساس زمان می‌باشد. مثلا اگر هر شخصی 8 ساعت در طول روز کار کند مبلغی معین و مشخص به وی پرداخت خواهد شد.

• • • براساس کار انجام شده: در این حالت پرداخت حقوق و دستمزد کارگران براساس کار انجام شده می‌باشد. اگر پرداخت حقوق و دستمزد منوط به انجام کاری باشد مثلا اتاقی رنگ آمیزی شود، پرداخت دستمزد براساس کار انجام شده می‌باشد.

• • • براساس طرح تشویقی: در این حالت علاوه بر زمان ، کار انجام شده هم مهم می‌باشد. مثلا فرض کنید در یک کارخانه علاوه بر 8 ساعت کار به کارگر گفته می‌شود اگر اضافه تر از حدی، کالا تولید شود مبلغی بعنوان پاداش به وی پرداخت خواهد شد.

• • • بصورت ساده تر اگر در 8 ساعت قرار به این باشد که 100 عدد کالا تولید شود، طرح تشویقی به این صورت می‌باشد که اگر در همین تایم 101 عدد کالا تولید شود بابت 1 عدد کالای تولیدی اضافه تر حقوق بیشتری به کارگر پرداخت شود.

با برخی قوانین مهم حقوق و دستمزد آشنا شوید

• • • هر فرد شاغل باید ۴۴ ساعت در طول هفته کار کند.
    • محدودیتی برای توزیع این ۴۴ ساعت وجود ندارد.
    • روز جمعه تعطیل محسوب می‌شود، با این حال کارفرما موظف به پرداخت حقوق کارکنان برای این روز است.
    • شروع و پایان کار باید بین ساعات ۶ الی ۲۲ تنظیم شود.
    • اضافه کاری در طول یک روز نباید بیشتر از ۴ ساعت شود.
    • برای دریافت حداقل حقوق وزارت کار، فرد باید حداقل ۱۹۲ ساعت در ماه کار کند.
    • دستمزد هر ساعت اضافه کاری، معادل ۴۰ درصد بیشتر از دستمزد ساعات عادی است.
    • در صورت اشتغال فرد در مشاغل سخت، ساعات کاری از ۴۴ به ۳۶ ساعت در هفته می‌رسد.
    • عیدی کارکنان بر اساس حقوق پایه محاسبه می‌شود.

فرمول‌های حسابداری حقوق و دستمزد

 محاسبه مزد هر ساعت کار‌: ‌مزد روزانه / ۷.۳۳ (هفت و سی و سه صدم)

 احتساب اضافه کاری قانون کار‌: ‌مزد ساعتی × ۱.۴ (یک و چهاردهم) ×  ساعات اضافه کار

 ارزیابی جمعه کاری قانون کار‌: ‌مزد ساعتی ضربدر ۰.۴ ( چهاردهم) ×  ساعات جمعه کاری

 محاسبه شب کاری قانون کار‌: ‌مزد ساعتی × ۰.۳۵ (سی و پنج صدم) × ساعات شب کاری

 احتساب حق اولاد به ازای هر فرزند = ۳ × حداقل حقوق روزانه

حق اولاد به کسانی تعلق می‌گیرد که از سابقه بیمه آنها ۷۲۰ روز گذشته باشد.

 ارزیابی سنوات سالانه‌: ‌سابقه کار به سال × حقوق ماهیانه

 محاسبه سنوات ماهانه‌: ‌سابقه کار به ماه × ۲.۵ (دو و نیم) × مزد روزانه کارگر

 محاسبه عیدی و پاداش سالانه‌: ‌سابقه کار به سال × دوبرابر آخرین حقوق ماهانه (مشروط به اينكه از سه برابر حداقل حقوق همان سال بيشتر نباشد .)

اگر بيشتر نبود = دو برابر پايه حقوق

اگر بيشتر بود = روزهاي كاركرد × ۳۶۵ / ۳ × حداقل پايه حقوق

 محاسبه سنوات ماهانه‌: ‌سابقه کار به ماه × ۵ × آخرین مزد روزانه کارگر

 محاسبه کسر کار ماه: کسر کار× (2×220/حقوق پایه در حکم)

        چگونگی محاسبه عیدی، حقوق و سنوات :

         تمامی کارفرمایان کارگاه‌هایی که مشمول قانون کار هستند، باید به هرکدام از کارگران خود نسبت به یک سال کار، معادل 60 روز از آخرین حقوق، مبلغی به‌عنوان عیدی پرداخت کنند. نحوه محاسبه عیدی و پاداش در پایان سال همیشه از دغدغه‌های کارمندان بوده است که با مطالعه این مقالات می توانید براحتی محاسبات را انجام دهید.

 

گامهای اساسی برای محاسبه حقوق و دستمزد

گام اول: تعیین حقوق پایه

همانطور که اشاره کردیم، حقوق پایه اصلی‌ترین آیتم فیش حقوقی و محاسبه حقوق و دستمزد محسوب می‌شود. حقوق پایه به صورت سالیانه و در جلسه شورای عالی کار مشخص می‌شود. این شورا از نماینده کارگران، نماینده دولت و نماینده کارفرمایان تشکیل شده است. حقوق پایه بعد از مصوب شدن در این شورا به اطلاع واحدهای اقتصادی می‌رسد. البته حقوق و دستمزد کارکنان ممکن است به صورت توافقی بین کارگر و کارفرما باشد. حتی شیوه پرداخت به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه یا پروژه‌ای هم ممکن است به صورت توافقی انجام شود.

 

گام دوم: محاسبه اضافه کاری

یکی دیگر از مباحث مهم در حسابداری حقوق و دستمزد، محاسبه اضافه کاری است. به استفاده از نیروی انسانی مازاد بر ساعات تعیین شده، اضافه کاری گفته می‌شود. طبق قانون وزارت کار، دستمزد اضافه کاری ۴۰ درصد اضافه بر نرخ مزد ثابت است. البته اضافه کاری دارای محدودیت است. به این شکل که فرد بیش از ۴ ساعت در روز و ۱۳۵ ساعت در ماه نمی‌تواند اضافه کاری داشته باشد.

 

گام سوم: محاسبه مزایا

علاوه بر حقوق و دستمزد عادی کارکنان، مزایای زیادی هم به صورت نقدی و غیرنقدی به آنها اعطا می‌شود. مزایا با توجه به میزان کارکرد، تعداد ساعات و سابقه هر فرد تعیین می‌شود. به همین دلیل همه افراد دارای مزایای برابر نیستند. به طور کلی مزایای کارکنان بر اساس تخصص، توافق با کارفرما و سوابق کاری مشخص می‌شود. این مزایا توسط حسابدار به صورت دقیق محاسبه و مکتوب در اختیار کارفرما قرار می‌گیرد.

 

گام چهارم: تعیین حق بیمه تامین اجتماعی

بیمه تامین اجتماعی از مباحثی است که در حسابداری حقوق و دستمزد با عنوان حق بیمه تعریف می‌شود. این موضوع در بخش کسورات مورد محاسبه قرار می‌گیرد. به طور کلی حق بیمه ۳۰ درصد حقوق و دستمزد مشمول بیمه کارکنان را شامل می‌شود. از این مقدار ۲۳ درصد سهم کارفرما و ۷ درصد سهم کارگر است و بایستی از حقوق کارگر کسر شود.

 

گام پنجم: محاسبه مالیات حقوق

یکی از انواع کسورات است که باعث کاهش میزان حقوق و دستمزد کارکنان می‌شود. نرخ مالیات در حسابداری حقوق و دستمزد به صورت سالانه تعیین می‌شود. این نرخ بعد از تصویب به اطلاع شرکت‌ها و سازمان‌ها می‌رسد. این نرخ رابطه مستقیمی با میزان دریافتی کارکنان دارد. به این معنی که با افزایش حقوق کارکنان، میزان مالیات حقوق و دستمزد هم افزایش پیدا می‌کند.

نحوه ثبت سند حقوق و دستمزد :

سند حقوق و دستمزد یک سند هزینه‌ای است، بخش عمده این سند مربوط به ثبت بدهکار هزینه‌‌های پرسنلی می‌شود و در طرف بستانکار ثبت جاری کارکنان سازمان بیمه و مالیات را داریم.

ثبت سند حسابداری حقوق و دستمزد  از اصلی‌ترین اسناد ثبتی در حسابداری است و در پایان هر ماه به عنوان آخرین سند ثبت‌ می‌گردد. انجام امور ثبتی این سند نیازمند محاسبه حقوق و دستمزد است

قوانین حقوق و دستمزد در ایران

 تعدادی از مهمترین قوانین حقوق و دستمزد عبارتند از :

1. 1. میزان حقوق و دستمزد بر اساس 30 روز کاری محاسبه میشود.
   2. برای ماه های 31 روزه حقوق بر عدد 30 تقسیم شده و در عدد 31 ضرب میشود.
   3. برای ماه اسفند در سال هایی که 29 روز است حقوق / 30 شده و در عدد 29 ضرب میشود.
   4. میزان ساعت کاری استاندارد برای هر کارمند 44 ساعت در هفته است.
   5. میزان توزیع ساعات کاری در هفته بون محدودیت است ولی کارکنان نباید بیشتر از 8 ساعت در روز کار کنند.
   6. روز های جمعه که تعطیل رسمی هستند باید برای حقوق کارکنان محاسبه شود.
   7. برای آن که فرد شاغل مشمول دریافت حقوق وزارت کار باشد باید در ماه 192 ساعت کار کند.
   8. هر ساعت اضافه کاری 40% بیشتر از ساعات کاری محاسبه میشود.
   9. در صورتی که شغل مورد نظر جز مشاغل سخت به حساب میاید باد کارکنان 6 ساعت در روز کار کنند و میزان ساعات کاری در هفته به 36 ساعت کاهش میابد.
   10. محاسبه سنوات برای کارکنان به این صورت میباشد که برای کارکنانی که بر اساس شرایط وزارت کار یک سال به بالا سابقه کاری دارند یک حقوق دریافتی به عنوان مزایای پایان کار به کارمند پرداخت میشود.
   11. محاسبه عیدی برای کارمندان به لاین صورت است که 2 برابر حقوق پایه به پرداخت میشود البته به شرط آن که این میزان از 3 برابر حقوقی که کارمند در سال جاری دریافت میکند بیشتر نشود.

در پایان :

محاسبه دقیق و پرداخت به موقع حقوق و دستمزد کارکنان، نقشی اساسی در تعیین هزینه‌ها و سود شرکت‌ها دارد. به همین دلیل حسابدار باید دقت و حساسیت زیادی در این رابطه به خرج دهد. آشنایی با قوانین حقوق و دستمزد، اطلاع از ماهیت حساب‌ها، محاسبه دقیق مزایا، محاسبه کسورات، تهیه فیش حقوقی، ارائه اطلاعات به صورت مکتوب به مدیریت و … بخشی از فعالیت‌ها و وظایف حسابدار حقوق و دستمزد محسوب می‌شود.

برای دریافت مشاوره و اطلاعات مالی با همکاران ما در حافظان حساب در تماس باشید.